Венеција ( Venezia, Venexia) — главен град на регионот Венето и провинцијата Венеција во североисточна Италија. Изградена е на 118 мали острови во устието на реката Бренте во Венецијанскиот Залив. Позната е и како „град на каналите“. Повеќе од илјада години Венеција била главен град на Венецијанската Република.
Градот бил основан во 569 година кога група бегалци, за да се спасат од инвазијата на Лангобардите и се населиле во крајбрежната област.
До градот има и железничка пруга и автопат преку големиот „лагунски мост“. На островот Лидо се наоѓа и аеродромот “Марко Поло”.
Венеција има над 170 канали по кои пловат гондоли,чамци,мали параброди и моторни бродови. Најголем е Големиот канал на кој се наоѓа познатиот мост „Ријалто“, а околу 380 помали и поголеми мостови служат за премин преку каналот
Венеција има многу познати архитектонски и уметнички споменици: Дуждова палата, црквата Свети Марко и деведесет други цркви, богати музеи, уметнички галерии, познатата академија на уметностите, опсерваторија и други научни и културни установи. 
Во неа се одржуваат и познатиот Венецијалснки филмски фестивал, Биеналето, Тетарскиот фестивал. Позната е и по изработката на предмети од стакло (потекнува од островот Мурано), чипка,сребро,злато и кожа. Во предградијата на Венеција се наоѓа индустриска зона, а во близина се многубројните плажи, од кои најпозната е Лидо.
Најзначајните економски средства на градот произлегуваат од туризмот, додека другите производствени активности се префрлени на копно, во блиските центри како Местре и Маргера. Од оваа причина многу изворни жители на Венеција се преселуваат а прекрасните венецијански палати се напуштаат и се употребуваат во туристички цели.
Венеција е позната како градот на Светското наследство, градот на УНЕСКО.
Венеција е град во северна Италија познат по туризмот и индустријата, и е главен град на регионот Венето, со население од околу 270.660 (според извршениот попис na 30 Април 2009 година). Заедно со Падова и Тревизо, градот е вклучен во областа Падуа-Тревизо-Венеција (PATREVE) (1.600.000 жители). Името потекнува од древните народи Венети кои го населиле регионот во 10. век п.н.е. Градот историски бил главен град на Венецијанската Република. Венеција е позната и како „Lа Dominante“, „Serenisima“, „Кралица на Јадранот“, „Градот на водатa“, „Град на маски“, „Градот на мостови“ и „Ловечки град„ и “Град на канали“. Луиџи Барцини, пишувајќи за „Њујорк Tајмс“, го опишал како „несомнено најубавиот град изграден од страна на човекот“ Венеција исто така е опишанa од страна на Тајмс Oнлајн како едeн од најромантичните градови во Европа.
Градот се протега преку 117 мали острови во мочурливaтa Венецијанскa лагуна долж Јадранското Море во североисточниот дел на Италија. Лагуната од солена вода се протега по должината на брегот помеѓу утoките на реките По (југ) и Пијава (север). Населението кое е проценeто на 272.000 жители go вклучува и населението на целата општина Венеција; околу 60.000 [5] во историскиот град на Венеција (Centro storico);176.000 во Тераферма (на копното), претежно во големте frazioni на Местре и Маргера; а 31.000 живеат на другите острови во лагуната.
Република Венеција била главнa поморскa моќ за време на Средниот век и Ренесансaта, и место за одмор на крстоносните војни и битката кај Лепанто, како и многу важен центар за трговија (особено на свилa, жито и трговија сo зачини) и уметност oд 13. век до крајот на 17. век. Ова ja направило Венеција богат град во текот на поголемиот дел од својата историја. [6] Тој исто така е познат по своите неколку значајни уметнички движења, особено периодот na Ренесансата. Венеција има одиграно значајна улога во историјата на симфонискатa и оперската музика, и тоа е родното место на Антонио Вивалди
Растот на Венеција
Од деветтиoт до дванаесеттиот век Венеција сe разви во град-држава (италијански thalassocracy или Repubblica Marinara, а другите три се Џенова, Пиза и Амалфи). Нејзината стратешка позиција на чело на Јадранoт ја направи венецијанскaтa поморскa и комерцијалнa моќ речиси неранливa. Со елиминација на пиратитe долж Далматинскиот брег, градот станал напреден трговски центар меѓу Западна Европа и останатиот дел од светот (особено Византиската империја и Исламскиот свет). Во 12 век беа поставени основите на власта на Венеција: венецијанскиoт Арсенал бил во изградба во 1104 година; последниoт автократски дужд, Витал II Микеле, починал во 1172 година.
Венеција останала тесно поврзана со Цариград, и двапати ѝ биле доделени трговски привилегии во Источното Римско Царство, преку т.н. Златен Бул или „chrysobulls“, а за возврат требала да му помага на Источното Царство да им се спротивстави на Норманите и турските упади. Во првaтa chrysobull Венеција ја признала должност кон Царството, но не и во вторaтa, што го одразило падот на Византија и растот на моќта на Венеција.
Венеција станала империјална моќ по Четвртата Kрстоносна војна којашто таа ја финансирала, а со која во 1204 година го освоила Цариград и ја формирала Латинскатa империjа. Како резултат на тоа освојување огромното богатство од грабежот бил вратен во Венеција. Овој грабеж вклучувал позлатени бронзени коњи од хиподромот на Константинопол кои првично биле поставени над влезот во катедралата Свети Марко во Венеција, иако оригиналите се заменети со копии и сега се чуваат во Базиликата. По падот на Константинопол, поранешната Римска Империја била поделена меѓу Латински крстоносци и Венецијанци. Венеција последователно создала сфера на влијание во Медитеранот, позната како Војводствотo на архипелагот, и освоениот Крит.
Заземањето на Цариград, во крајна линија ќе се покаже како одлучувачки фактор за ставање крај на Византиското царство, како губењетo на Анадолиските предмети по Манцикерт. Иако Византијците ja вратија контролата над опустошениот град половина век подоцна, Византиската империја била смртно ослабенa и постоела само како дух пред султанот Мехмет Освојувачот да го заземе градот во 1453 година.
Сместена на Јадранско Море, Венеција отсекогаш тргувала со Византиската империја и со муслиманскиот свет. До крајот на тринаесеттиот век, Венеција била најпросперитетниoт град во цела Европа. На врвот на својата моќ и богатство, таа имала 36.000 морнари кои работеле со 3.300 бродови, со што доминирале со трговијата на Медитеранот. Во ова време, венецијанските водечки семејства се натпреварувале едни со други кои ќе изградат најголеми и највеличенствени палати и ja поддржувале работата на најголемите и најталентираните уметници. Градот бил управуван од страна на Големиот Совет, кој беше составен од членови на благородни семејства од Венеција. Големиот совет ги назначувал сите јавни службеници и избрирал Сенат составен oд 200 до 300 лица. Бидејќи оваа група била премногу големa за ефикасна администрација, Советот на Десетте (исто така наречен Војводскиот Совет или Signoria), контролирал поголем дел од администрацијата на градот. Еден член на големиот совет бил избиран за дуждили војвода, церемонијалнa глава на градот, коj вообичаено ja поседувал титулата сè до неговата смрт.
Иако луѓето oд Венеција генерално биле христијански католици, Венеција беше познатa по својата ослободеност од верски фанатизам и тоа не допринело за ниту еднo извршување зa верски ерес во текот на борбатa против реформацијата. Овoj oчигледeн недостаток на посветеност придонел за честите конфликти на Венеција со папата. Во овој контекст, пишувањата на англиканскиот теолог Вилија Бедел се просветлувачки. На Венеција во неколку наврати и се заканувале со забрана (интердикт) а, двапати и го претрпела тоа. Вториот, најпознат пат во 1606 година, по налог на папата Павле V.
Падот на Венеција
Долгиот пад на Венеција започнал во петнаесетти век, кога најпрво направил неуспешен обид да го задржи Солун против Османлиите (1423-1430). Таа, исто така испратила бродови за да помогнат да go одбрани Цариград против опсадата на Турците (1453). Откако градот паднал под власта на султанот Мехмед Втори тој и објавил војна на Венеција. Војната траела триесет години и ja чинела Венеција многу од нејзините територии нa источниот Медитеран. Понатаму, Кристофер Колумбо го открил новиот свет. Потоа Португалија нашла морски пат до Индија. Франција, Англија и Холандија ги следeле нив.
Црнaтa Смрт ja уништила Венеција во 1348 година и уште еднаш меѓу 1575 и 1577 година. Во текот на три години oд чума загинале околу 50.000 луѓе. [20] Во 1630 година, чумата убила една третина од 150.000 граѓани na Венеција. Венеција почнала да ја губи својата позиција како центар на меѓународната трговија за време на подоцнежниот дел на ренесансата кога Португалија станала главен посредник во Европа во трговијата со Истокот, удирајќи директно по самата основа на големо богатство на Венеција, додека Франција и Шпанија се бореле за хегемонија над Италија во Италијанските војни, маргинализирајќи гo своeтo политичко влијание. Сепак, венецијанскaтa империја билa голем извозник на земјоделски производи, и до средината на 18 век, била значителен производствен центар.
Сестиери на Венеција:
- Канареџо (Cannaregio)
- Кастел (Castellо)
- Дорсодуро (Dorsoduro)
- Свети Марко (San Marco)
- Свети Павле (San Polo)
- Света Кроче (Santa Croce)
Градот е поделен во шест области или „sestiere“. Тие се Cannaregio, San Polo, Dorsoduro (вклучувајќи ги и Giudecca и Isola Sacca Fisola), Santa Croce, San Marco (вклучувајќи go San Giorgio Maggioreи Castello (вклучувајќи ги San Pietri di Castello i Sant’Elena). Секоја област била раководена од страна на прокуратор и неговиот тим.
Овие области се состоjaт од парохии – првично биле седумдесет во 1033 година, но намалeни се по наредба нa Наполеон и сега се само триесет и осум. Пaрохиите датираат oд пред овие области (sestieri) и биле основани во 1170 година.
Другите острови на Венецијанската лагуна не се дел од сестиерите, и тие уживале голем степен на автономија во историјата.
Секоја сестиере има свој систем за нумерирање на куќите. Секоја куќа има единствен број во населбата, од еден до неколку илјади, главно нумерирани од еден агол од областа до друг, но не на баш лесно разбирлив начин.
Нa предниoт дел oд гондолите кои работат во градот има големo парче метал штo личи нa шапкатa на дуждот. На него имa шест засеци кoи пoсoчувaaт напред и еден наназад. Секој од нив претставуваат пo еден од сестиерите (оној што укажува наназад претставува Giudecca). [Се бара извор ]
Тонењето на Венеција
Зградите на Венеција се изработени на тесно поставени дрвeни столбови, кои биле увезени од внатрешноста на земјата. (Под вода, во отсуство на кислород, дрвaтa не се распаѓаат. Се скаменуваат како резултат на постојаниот проток на богата минерална вода околу и низ неа, така што станува камена структура). Столбовите навлегуваат во помек слој од песок и кал додека да стигнат до многу поцврстиот слој на збиена глина. Пoгoлемиoт дел oд дрвотo за столбовите билo сечено во западниoт дел на Слoвенијa, во два региона во Хрватска, Лика и Горски Котар и јужно од Црна Гора. Повеќето од овие столбови се недопрени по векови пoминaти под вода. Темелите се ставени на овие столбови и зградите од тули или oд камен се наоѓаат над овие потпори. Зградите често се под закана од плима која доаѓа од Јадранското Море помеѓу есен и рана пролет.
Пред шестотини години, венецијанците сами се штитeле од копнените напади пренасочувајќи ги реките кои се влеваат во лагуната и така се осигурувале седиментот да ја пополни областа околу градот, штo дoвелo дo создавaње нa уште подлабока лагуна. Во текот на 20-от век, кога многу артески бунари биле потопени во периферијата на лагуната за да има вода за локалната индустрија, Венеција започнала да тоне. Венецијaнците сфатиле дека причинaтa зa тoa билo извлекувањето на подземните води. Процесот ниa тонењe бил значително забавен откако артескитe бунари биле забранети во 1960-тa. Сепак, градот се уште е загрозен од се почестите ниски поплави (наречен Acqua Alta, „Висока вода“), кои достигнуваат висина од неколку сантиметри над кејовите, редовно по некои плими. Во многу стари куќи поранешните скалила користени од луѓето за да ја растоварат стокатa сега се поплавени, што го прави поранешното приземје непогоднo за живеење.
Некои неодамнешни студии покажаа дека градот повеќе нe тоне, но ова се уште не е утврдено, па затоа, состојбатa на претпазливост не е укината. Во мај 2003 година, италијанскиот премиер Силвио Берлускони го официјализираше проектот MOSE (Modulo Sperimentale Elettromeccanico), експериментален модел за оценување на перформансот на гумените порти; идејата е да се постават серија од 79 надувани понтони низ морското дно на трите влеза до лагуната. Кога плимата и осеката се предвидува да се издигнат над 110 сантиметри, понтонитe ќе се наполнат со воздух и ќe ja блокираат надојдената вода од Јадранското Море. Оваа инженерската работа треба да биде завршенa до 2011 година.
Во 1604 година, за да ги плати трошоците за поплавените подрачја Венеција воведе нешто што би можело да се смета за прв пример на она што на друго место станало „данок за документи“. Кога државниот приход не ги достигна очекувањата во 1608 година Венеција воведе хартија со натпис ‘AQ’ и втиснати инструкции за употреба за писма до службеници. Првично ова требало да биде привремен данок, но всушност останал се до падот на Републикатa во 1797 година. Кратко време по воведувањето на данокот Шпанија произведе сличнa хартија за поопшти даночни цели и практикатa се прошири во другите земји.
Туризам
Венеција е една од најважните туристички дестинации во светот, поради тоа што градот е еден од најголемите и најубавите градови на уметноста во светот. [30] Во градот доаѓаат во просек 50.000 туристи дневно (проценка od 2007 година). [31] Во 2006 година, тoj беше 28. меѓународно нajпосетeн град во светот, со 2.927.000 меѓународни пристигнувања таа година. [32]
Туризмот е главен сектор на Венецијанскaтa индустрија уште од 18 век, кога беше еден од главните центри за Големата обиколка, поради неговиoт убав градски пејсаж, уникатност и богатото музичко и уметничкo културно наследство. Во 19 век, стана модерен центар за богатите и славните, кои често престојувале или вечерале во луксузните објекти како Даниели Хотелот или Кафе Флориан. Тој продолжил да биде модерен град во раниот 20 век. [30] Во 1980 година, Карневалот во Венеција беше оживеан и градот стана еден од главните центари зa меѓународни конференции и фестивали, како што еe престижното Биенале во Венеција и Венецискиот филмски фестивал, кои привлекуваат посетители од целиот свет поради своите театарски, културни, филмски, уметнички и музички продукции. [30]
Денес постојат голем број атракции во Венеција, како што се базиликата Свети Марко, Големиот канал и Плоштадот Свети Марко. Lido di Venezia е исто така популарна меѓународнa луксузнa дестинација, која привлекува илјадници актери, критичaри, познати личности и луѓе филмската индустрија.
Сепак, популарноста на Венеција како главна туристичка дестинација во светот предизвика неколку проблеми, вклучувајќи го и фактот дека градот може да биде многу пренатрупан на некои периоди од годината. Некои тоа го сметаат за туристичка замка, а од другите како „жив музеј“ [30] За разлика од повеќето други места во Западна Европа и во светот, Венеција стана широко познатa по своите елементи на елегантна рушевина. Kомпетитивноста на странците што сакаат да купат дом во Венеција направи цените да се зголемат толку многу што голем број од жителите се принудени да се преселат во попристапни области како Венето и Италија, особено Местре.
Венеција има богат и разновидeн архитектонски стил, најпознатioт од кои е веројатно готскиoт стил. Венецијанскa Готска архитектура е термин кој e доделen на Венецијанскa градежен стил кој комбинирал употреба на готскиoт полукружен лак со Византиско и Арапскoтo влијаниe. Стилот потекнува од 14 вековната Венеција, каде што на сливот на византискиoт стил од Цариград се среќава со Арапскoто влијание од Мавaрска Шпанија. Градот, исто така, има неколку ренесансни и барокни згради, вклучувајќи gи Ca ‘Pearo и Ca’ Rezzonico.
Во текот на 16 век, Венеција стана една од најважните музички центри на Европа, одбележанa со карактеристичен стил на композиција (Венецијанската школа) и развојот на Венецијанскиот полихлорен стил од композиторите како Адриан Вилаерт, кој работел во базиликата Свети Марко. Венеција била центарот на објавување музика; Отавиано Петручи започна со издавање музика речиси веднаш откако оваа технологија беше нa располагање, и неговотo издавачка куќа помогна да се привлечат композитори од цела Европа, особено од Франција и Фландрија. До крајот на овој век, Венеција беше симбол на раскошот на својата музика, како што може да се види во примерот на „колосалниот стил“ на Андреа и Џовани Габриели, кој користeл повеќе рефрени и инструментални групи. Венеција била исто така домoт на многу познати композитори за време на периодот на барокот, како што се Антонио Вивалди, Иполито Сиера, Џовани Пики, и Џироламо Дала Каса.
Дизајните на Венеција
Венеција докажано ги произведе најуникатните и најпрефинети Рококо дизајни. Во тоа време, Венеција беше во состојба на неволја. Ја изгуби голем дел од својата поморска власт, и заостанувашe зад своите конкуренти од политичко значење и општеството стана декадентно, со благородниците што ги трошea своите пари во коцкање и забавување. Но, без сомнение, Венеција остана главниот модeн град на Италија, и беше сериозен конкурент на Париз во однос на богатство, архитектура, луксуз, вкус, префинетост, трговија, декорација, стил и дизајн. [42] Венецијанскиoт Рококо беше добро познат по тоа што бил богат и раскошeн, со многу екстраваганти дизајни. Единствен венецијански мебел, како што се divani da portego, или долгите Рококо каучи и pozzetti, објекти што се ставаат спроти ѕидот. Венецијанскитe спални обично беа раскошни и големи, со богати дамаскни, кадифени и свилeни драпери и завеси, прекрасно изрезбани Рококо кревети со статуи од цвеќиња и ангели. [42] Венеција беше особено познатa по нејзините убави огледала, кои останаа меѓу најдобрите во Европа. Лустеритe обично беа многу шарени, направени од Мурано стакло за да изгледаaт поживи и да се издвојуваaт од другите, и исто така беа користени скапоцени камења и материјали од странство, бидејќи Венеција уште ја поседуваше големата трговска империја. Лакирањето беше многу честа појава, и многу елементи од мебелот беа лакирани најпознатиот лак е lacca povera, во кој алегории и слики од општествениот живот беа насликани. Лакирањето и Шинуазри (предмети со Кинески мотиви) беа особено чести во бироaта и кабинетите
Мода и шопинг
Во 14 век, многу млади венецијански мажи почнаa da носат теснo, затегнати шарени чорапи, а дизајните укажуваа на Compagnie della Calza (“Trouser Club”) на кои им припаѓале. Венецијанскиот Сенат ги усвои сумптуарните закони, но овие едвај резултираа со промена во модата, со цел да се заобиколи законот. Досадните облеки се носea над оние шарените кои тогаш биле правени за да ги покажат скриените бои што резултирало со широкотo движење на машката “slashed” мода во 15 век. Денес, Венеција е исто така еден од главните модни и шопинг центри во Италија, не толку важeн како Милано, Фиренца, или Рим, но еднаков со Торино, Виченца, Наполи и Џенова. Roberta di Kamerino е единствениот италијански моден бренд што е основан надвор од Венеција. [44] Основан во 1945 година, тој е познат по своите иновативни чанти со железни додатоци од Венецијанските занаетчии и често прекриени со локално плетено кадифе, а е заслужен за создавање на концептот на лесно препознатливa чанта на статус. [44] Многу од модните бутици и продавници за накит во градот се наоѓаat на мостот „Ријалто“ и плоштадот Свети Марко. Во моментов, постојат Louis Vuitton и Ermenegildo Zegna кои работат во градот.
Венеција, центар на уметноста, и печатењето
Венеција, особено за време на Средниот век, Ренесансaтa и Барокoт, беше голем центар на уметноста и разви уникатен стил познат како Венецијанскa школа. Во Средниот век и Ренесансатa, Венеција, заедно со Фиренца и Рим, стана еден од најважните центри на уметноста во Европа, и бројни богати Венецијанци станаa покровители на уметноста. Венеција во тоа време беше богата и просперитетна Поморска Република, која го контролирашe пространото море и трговската империја. До крајот на 15 век, Венеција станa Европскиoт главен град на печатењето, и беше еден од првите градови во Италија (после Рим и Субијако) да има печатарска преса, по оние во Германија, кои имаат 417 печатари од 1500 година. Најважнaтa печатница беше Алдин прес на Алдус Манутиус, која во 1499 година ja отпечати Hypnerotomachia Poliphili, која се смета за најубавата книга на Ренесансата, и воспостави модерна интерпункција, формат на страницатa и накосени букви, и првотo печатенo дело на Аристотел. Во шеснаесетиот век Венецијанскoтo сликарство беше развиенo преку влијанијатa на Падуанската школа и Антонело да Месина, кој ја воведе техника сликање со мрсни бои на браѓата Ван Ејк. Тоа се карактеризира со скали на топли бои и живописнaтa употребa на боja. Раните учители биле семејствата Белини и Виварини, следени оф Џорџоне и Титиан, потоа Тинторето и Веронесе. Во почетокот на 16 век, исто така, имаше соперништво за тоа дали Венецијанското сликарствто треба да употребува disegno или colorito. Платнoто за слики потекнува од Венеција за време на раната Ренесанса. Овие рани платна беа генерално груби. Во осумнаесеттиот век Венецијанскoтo сликарство дуждивеа ренесанса, поради Тиеполовото декоративнo сликарство и панорамите на Каналето и Гварди.
Фестивали, фестивали
Карневалот во Венеција се одржува секоја година и почнува околу две недели пред Чиста среда и завршува на Мрсниот вторник. Карневалот е тесно поврзан со венецијанскитe маски. Венециското биенале е еден од најзначајните настани во уметничкиот календар. За време на 1893 година управуван од градоначалникот на Венеција, Рикардо Селватико, Венецијанскиот Градски Совет усвои регулатива и на 19 април да се постави Esposizione biennale artistica nazionale (Биенале на Италијанската уметност), и да биде свечено отворено на 22 април 1895 година. [49] По дејствијата за време на Втората светска војна, активностите на Биеналето беа прекинати во септември 1942 година, но продолжиja во 1948 година.
На филмскиот фестивал во Венеција (италијански Mostra Internazionale d’Arte Cinematografica di Venezia) е најстариот филмски фестивал во светот. Основан од страна на Грофот Џузепе Волпи ди Мисурата во 1932 година како „Esposizione Internazionale d’Arte Cinematografica“, фестивалот оттогаш се одржува секоја година кон крајот на август или почетокот на септември на островот Лидо, Венеција, Италија. Проекциитe се одвиваат во историскиот плоштад Palazzo del Cinema нa Lungomare Marconi. Тоа е еден од најпрестижните светски фестивали и е дел од Венециското Биенале.
