Дејвид Роберт Џоунс, познат како Дејвид Боуви (роден на 8 јануари 1947 Брикстон, Лондон, Англија – починал на 10 јануари 2016 Њујорк, САД) е икона на музичката култура чие влијание се протега подалеку од исклучиво жанрот на рок музиката и го вклучува новиот бран, алтернативната музика, постпанкот, филмот и духовноста, особено гностицизмот, кој често продира во неговото дело.
Тој е англиски музичар, глумец, музички продуцент и аранжер. Боуви имал водечка улога пет децении во светот на поп-музиката. Боуви е широко признат како иноватор, особено за неговата работа во 70-тите, и познат по неговиот специфичен глас и интелектуалната длабочина во работата. Боуви за првпат допрел до јавноста во јули 1969 година, кога неговата песна „Space Oddity“ ја достигнал англиската топ 5 список на синглови. По тригодишен период на експериментирање, тој повторно се појавил во 1972 година за време на гламурозната рок ера со темпераментното, андрогено второ „јас” Зиги Стардаст, предводен од хит- синглот „Starman“ и албумот „The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars“. Влијанието на Боуви во тоа време, како што е опишано од биографот Дејвид Бакли, ги предизвикало основните верувања на рок- музиката на негово време и го создаде можеби најголемиот култ на поп- културата.
Релативно краткиот живот на личноста Зиги покажала само еден дел од кариера, одбележана со континуирана реинвенција, музичка иновација и впечатлива визуелна презентација.
Сопружник
Енџи Боуви 19 март 1970 – 8 февруари 1980 (развод)
Иман 6 јуни 1992 до крај
Деца:
Данкан и Џонс
Во 1975 година, Боуви го достигнал најголемиот успех во Америка со број еден синглот „Fame“, напишан заедно со Џон Ленон, и со хит-албумот „Young Americans“, кој го карактеризира пејачот како „пластична душа“. Музиката покажала радикална промена во стилот, и отпрвин отуѓила многу од неговите англиски приврзаници. Потоа тој ги збунил очекувањата на неговата издавачка куќа и неговата американска публика со снимањето на минималистичкиот албум „Low“ (1977 година)- првиот од трите соработувања со Брајан Ено во наредните две години. Сите три албуми од таканаречената „Berlin Trilogy“ стигнале на англиската топ 5 листа и заработиле трајни критички пофалби.
По нееднаквиот комерцијален успех во доцните 70-ти, Боуви го добил англискиот број 1 со синглот од 1980-та „Ashes to Ashes“ и моменталниот албум, „Scary Monsters (and Super Creeps)“. Тој се здружил со групата „Queen“ за изработка на број 1 хитот во Англија „Under Pressure“ од 1981 година, а потоа достигнал нов комерцијален врв во 1983 со албумот „Let`s Dance”, во кој се наоѓаат песните „Let`s Dance“, „China Girl“, and „Modern Love“. Во текот на 90-те и 2000-те, Боуви продолжил со експериментирање во музичките стилови, вклучувајќи blue-eyed soul, industrial, adult contemporary, и jungle стил. Неговиот последен снимен албум бил „Reality“ (во 2003 година), којшто бил поддржан со Reality-турнејата (2003- 2004 година).
Биографот Дејвид Бакли изјавил за Боуви: „Неговото влијание бил уникатно во поп-културата- тој ограничи и измени повеќе животи отколку која било споредлива фигура“. Во анкетата на БиБиСи од 2002 година за 100 најдобри Британци, Боуви бил на 29-то место. За време на неговата кариера, тој продал 136 милиони примероци од неговите албуми. Во Англија му биле доделени 9 платинести сертификати за албумите, 11 златни и 8 сребрени, а во Америка 5 платинести и 7 златни сертификати. Во 2004 година се пласирал на 39-то место на списокот на списанието „Ролинг Стоун“ на 100 најдобри артисти на сите времиња, и на 23-то на списокот на најдобри пејачи на сите времиња.
Давид Боуви (Дејвид Роберт Џоунс) е роден во Брикстон, Лондон на 8 јануари 1947 година. Неговата мајка, Маргарет Мери, „Пеги“ (мам Барнс) има ирско потекло и работела како редарка во кино, додека неговиот татко Хеивуд Стентон „Џон“ Џоунс бил од Јоркшир, бил службеник за промоции во Barnardo´s. Семејството живеело на 40-та улица Стенсфилд, која се наоѓала блиску до границата на областите Брикстон и Стоквел во јужен Лондон. Еден сосед изјавил дека во 40- те дека Лондон бил најлошото место и најлошото време за одгледување деца. Боуви се школувал во училиштето „Stockwell Infant“ до неговата шеста година, стекнувајќи углед на надарено и одлучно дете, но и на жесток кавгаџија.
Семејството се преселило во 1953 во блиското предградие Бромли, каде што две години подоцна Боуви бил преместен во училиштето Burnt Ash Junior. Неговиот глас од школскиот хор бил опишан како „адекватен“, а неговото свирење покажалало надпросечна музичка способност. На деветтата година, неговото играње за време на новововедените часови по музика и играње било неверојатно имагинативно: наставниците ги нарекувале неговите интерпретации живоуметнички, а неговиот став зачудувачки за едно дете.
Истата година неговиот интерес за музиката бил далеку стимулиран кога неговиот татко купи колекција од американски музичари од 45-тата, како што се: Френки Лајмон и the Teenagers, The Platters, Fats Domino, Елвис Присли и Литл Ричард. По слушањето на „Tutti Frutti“, Боуви подоцна рекол: „Го имав слушнато Бог“. Влијанието на Присли врз него бил исто така нагласено: „Видов моја роднина како танцува на… Hound Dog и досега не сум ја видел да биде толку раздвижена од што било друго. Навистина ме импресионираше моќта на музиката. Веднаш потоа започналв да собирам грамафонски плочи.“ До крајот од следната година започнал да свири на укулеле и tea-chest бас и започнал да учествува во пабот Skiffle на свирки со пријателите, на пијано, во меѓувреме неговото сценско претставување на бројки од Присли и Чак Бери- комплетирано со кружење во трибјут на оригиналните уметници, сè до неговата локална група Wolf Cub било опишано како „смирувачки“… како некој од друга планета. По неуспехот на неговиот единаесет плус испит во заклучувањето на образованието во Burnt Ash Junior, Боуви се приклучил на техничкото средно училиште Бромли.
Тоа бил необично техничко училиште, како што напишал биографот Кристофер Сандфорд:
„Покрај неговиот статус, во времето кога Дејвид пристигна во 1958та, тоа бил богато во мистериозен ритуал како и секое јавно англиско училиште. Постоеја куќи, именувани според државници од осумнаесеттиот век како Пит и Вилберфорс. Се носеа униформи и бил вклучен систем на награди и казни. Таму исто така бил даден акцент врз јазиците, наука, и особено дизајн, каде што колегијалната атмосфера процвета под раководството на Овен Фремптон. Во профилот на Дејвид, Фремптон бил предводен од силата на личноста, не од интелектот, неговите колеги во Bromley Tech не се издвојуваа во ништо, па ги испраќаа најмногу надарените ученици во училиштето за уметности, толку либерален бил режимот, така што Фремптон активно го охрабруваше својот син Петар даја продолжил музичката кариера заедно со Дејвид, партнерство, накратко недопрено во наредните 30 години“.
Боуви студирал уметност, музика и дизајн. Откако Тери Барнс, неговиот полубрат, го вовел во модерниот џез, неговиот ентузијазам за музичари како Чарлс Мингус и Џон Колтреин ја натерало неговата мајка да му поклони пластичен алто-саксофон во 1961 година година.
Тој наскоро држел часови кај еден музичар од неговата населба. Бил сериозно повреден во училиште во 1962 година, кога неговиот другар Џорџ Андервуд со прстен го удрил по левото око, во борбата за некое девојче. Докторите се плашле дека може да го загуби видот на окото, па затоа морало да отсуствува од училиште наредните 4 месеци поради неколку серии операции. Штетата не можела да биде целосно поправена, оставајќи го со грешна длабока перцепција и привремена дилатирана зеница (второто направи да има Боуви различно обоени очи, иако и двата ириса ја имаат истата сина боја). И покрај нивните тепачки, Андервуд и Боуви останале добри пријатели, и Андервуд заминал да создава уметнички дела за раните албуми на Боуви.
***
Напредувајќи од пластичен саксофон до вистински инструмент во 1962 година, Боуви го формирал својот прв бенд на 15 години. Свирејќи рокенрол на локални младински собири и венчавки, the Konrads имале променлив состав од помеѓу четири и осум членови, помеѓу кои и Андервуд. Следната година, кога Боуви го напуштил техничкото училиште, ги известил своите родители за намерата да стане поп ѕвезда. Неговата мајка веднаш ја средила неговата вработеност како другар на електриката. Исфрустриран од неговите другари од бендот и од нивните ограничени желби и ставови, го напуштил својот бенд и се приклучил кон the King Bees. Toj му пишал на новоуспешниот претпиемач Џон Блум да го направи истото за нив, што Брајан Епштеин го направил за Битлси и да заработи уште еден милион. Блум не одговорил на неговата понуда, но го упатил до партнерот на Дик Џејмс, Лесли Кон и го склучиле првиот договор.
Кон брзо започнал да го промовира Боуви. Неговата деби-песна, “Liza Jane”, спонзорирана од Дејви Џоунс и The King Bees, немаала комерцијален успех. Незадоволен од The King Bees и нивниот репертоар, Боуви го напуштил бендот за помалку од месец и се приклучил кон Manish Boys, уште еден блуз бенд, кои мешале фолк и соул: „Сонував да бидам нивниот Миг Џегер”, изјавил Боуви. „I Pity the Fool“ не била поуспешна од „Liza Jane“, и Боуви наскоро заминал повторно за да се вклучи во The Lower Third, блуз-трио кои биле под влијание на The Who. Неуспехот на “You’ve Got a Habit of Leaving” го сигнализирал крајот на договорот со Кон. Изјавувајќи дека ќе го напушти поп- светот за да учи мимика на Sadler’s Wells театарот, Боуви сепак останал со The Lower Third. Неговиот вон менаџер, Ралф Хортон, сведочи за неговиот премин во нова група, The Buzz, ја најавил петтата неуспешна песна, „Do Anything You Say“. Додека бил со The Buzz, Боуви исто така се приклучил кон The Riot Squad, нивните снимања, во кои Боуви додал дел од материјалот на Velvet Underground, поминала неиздадена. Кен Пит, претставен од Хортон, ја презел функцијата на менаџер на Боуви.
Незадоволен со неговото сценско име Дејви Џоунс, кое во средината на 60-те предизвикало забуна поради Дејви Џоунс од The Monkees, Боуви го изменил своето име според американскиот жител од 19 век Џим Боуви и ножот кој тој го популаризирал. Неговиот соло-сингл од Април, 1967, „The Laughing Gnome“, користејќи забрзан вокален стил, не поминал на топ-листата. Шест месеци по издавањето на неговиот деби албум, David Bowie, мешавина од поп, психоделија и театралност, го следело истата судбина. Требало да биде неговото последно издавање за период од две години.
Фасцинацијата на Боуви од бизарното била разгорена кога го запознал танчерот Линдзеи Кемп: „Живееше со неговите емоции, бил прекрасно влијание за мене. Неговиот живот ден за ден бил најтеатралната работа што ја имав видено. Бил сè што мислев дека Бохемијата е воопшто. Се приклучив на циркузот“. Кемп за неговиот дел изјавил: „Јас всушност не го учев да биде мимичен уметник, но да биде повеќе свој однадвор… Му овозможив да ги ослободи ангелот и демонот од неговата внатрешност“. Учејќи ја драмската уметност заедно со Кемп, од авандгардскиот театар и мимика за италијанскиот commedia dell’arte, Боуви бил нурнат во создавањето на ликот да го претстави на светот. Сатиричниот живот во британскиот затвор, од Боуви напишаната песна „Over the Wall we go“ станала песна за Оскар во 1967. Уште една композиција на Боуви, „Silly Boy Blue“ бил издадена од Billy Fury[24], следната година. По Кемп, Боуви учествувал заедно со Хермион Фертингеил во поетски менует, а двајцата започнале и да се гледаат. Тие подоцна започнале да живеат во стан во Лондон заедно. Свирејќи акустична гитара, оформиле група со Боуви и басистот Џон Хачинсон. Во периодот помеѓу септември 1968 и почетокот на 1969 година, кога Боуви и Фертингеил раскинале, триото извеле мал број концерти, комбинирајќи фолк, мерси-бит, поезија и мимика.
1969-1973: Од Space Oddity до Hunky Dory
Поради недостатокот од комерцијален успех, Боуви бил присилен да се обидува да заработува на различни начини. Тој се појавил во Lyons Maid-рекламата за сладолед, но бил одбиен за друга од Kit Kat. Бил направен 30-минутен филм со настапи од негов репертоар, Love You till Tuesday, со намера за негово промовирање. И покрај неиздавањето до 1984, филмските снимања во јануари 1969 довеле до неочекуван успех кога Боуви им кажал на продуцентите дека има нова песна за нивниот филм. Потоа тој со намера сними песна, што ќе го обезбеди неговиот комерцијален пробив. „Space Oddity“ била издадена подоцна истата година и се поклопи со првото слетување на месечината. Раскинувањето со Фертингеил брзо по завршувањето на филмот, Боуви почнал да живее со Мери Финиген како нејзин потстанар. Продолжувајќи го преминот од рокенрол и блуз започналт со Фетингеил, Боуви заедно со Финиген, Кристина Остром и Бери Џексон започналле фолк-клуб во неделните вечери во Three Tuns-пабот во Бекенхем на главната улица. Ова наскоро прераснало во Бекенхем-уметничката лабораторија и постана екстремно популарно. Уметничката лабораторија бил домаќин на бесплатен фестивал на локален парк, подоцна овековечен од Боуви во неговата песна „Memory of a Free Festival“. „Space Oddity“ била издадена на 11 јули, пет дена пред лансирањето на Apolo 11, да стане хит на англиската топ пет листа. Вториот албум на Боуви, „Space Oddity“, излегол во ноември.
Боуви ја запознал Ангела Барнет во април 1969 година. Тие стапиле во брак во рок од една година. Нејзиното влијание врз него било брзо, и нејзиното вклучување во неговата кариера го ограничило влијанието на Пит. По започнувањето како соло- уметник со Space Oddity, Боуви почнал да чувствува недостаток: „сопствен бенд за свирки и снимање-луѓе со кои може лично да се поврзе“. Недостатокот бил истакнат од страна на неговото уметничко соперништво со Марк Болан, кој во времето бил негов гитарист.
Бендот бил прописно уреден. Џон Кембриџ, тапанар кој Боуви го запознал во уметничката лабораторија, бил придружуван од Тони Висконти на бас и Мик Ронсон на електрична гитара. По кратка и катастрофална манифестација како The Hype, групата се вратила на конфигурација, презентирајќи се Боуви како соло-пејач. Нивната студиска работа бил нарушена од вжештено несогласување помеѓу Боуви и Кембриџ преку последниот тапанарски стил. Работите дојдоа до врвот кога Боуви го обвини дека му го расипал албумот. Кембриџ се откажал и бил заменет од Мик Вудменси. Не долго подоцна, во потег кој резултирал со години на судска постапка, во договорот според кој Боуви морал да му плати надоместок на Пит, пејачот го напуштил својот менаџер и го заменил со Тони Дефрис.
Студиските снимања продолжиле и резултирале со трет албум на Боуви, „The Man Who Sold The World“ (1970). Карактеризиран со тежок рок звук од неговиот нов придружен бенд, било означено заминување на акустичната гитара и фолк рок стилот уште со Space Oddity. За негово промовирање во САД, Mercury Records ја финансирале брег до брег турнејата во која Боуви, во периодот помеѓу јануари и февруари 1971 бил интервјуиран од радио станиците и медиумите.
Искористувајќи го неговиот андроген изглед, оригиналната корица на британската верзија открила два месеци подоцна дека го сликала како пејачот носи фустан, а потоа ќе го носи и во текот на интервјуата- како одобрение од критичарите, вклучувајќи го и Џон Менделсон од Стоунси кој го опишал како крајно привлечен, скоро вознемирувачки потсетува и на Lauren Bacall-и на улица, за да се измеша реакцијата внесувајќи смеа и во случај на маж пешак, правејќи пиштол и кажувајќи му на Боуви да му го бакне задникот. За време на турнејата набљудувањето на Боуви од двајца прапанк музичари довело до развивање на концепт кој евентуално ќе најде форма во карактерот на Ziggy Stardust: „комбинација од личноста на Iggy Pop и музиката на Lou Reed, создавајќи го крајниот поп-идол. Неговата девојка се сеќава на неговите начкртани натписи на салфетката од коктелот за некол откачен рок-лик наречен Iggy или Ziggy, и на неговото враќање во Англија тој изјави својата намера да создаде лик кој личи како да слетал на Марс“. Hunky Dory (1971) направил да биде заменет Висконти, продуцент и басист на Дејвид Боуви во двете улоги од Кен Скот и Тревор Болдер, соодветно. Албумот забележал делумно враќање на феј поп-пејачот на Space Oddity, со Kooks, песна напишана за неговиот син, Данкан Зои Хеивуд Џоунс, роден на 30 мај. (Неговите родители се одлучиле за неговото име поради грчкиот збор Zoe, што значи живот.) Како и да е, албумот опфаќа многу сериозни теми и го прикажува Боуви како покажува невообичаена директна почит кон неговите влијанија со Song for Bob Dylan, Andy Warhol, и Queen Bitch, имитација на Velvet Underground. Не бил значаен комерцијален успех во тоа време.
1972- 1974: Ziggy Stardust
Со неговиот следен влог, Давид Бакли изјавил дека „го предизвикало основното верување на рок- музиката од негово време“ и „го создаде можеби најголемиот култ во поп-културата“. Облечен во пругасти костуми, со неговата црвено обоена коса, Боуви го започнал неговото Зиги Стардаст сценско шоу со Spiders from Mars во состав: Ронсон, Болдер и Вудменси во Toby Jug-пабот во Толворт на 10 февруари 1972 година. Шоуто бил доста популарно, носејќи му статус на ѕвезда за време на турнејата во Англија во наредните шест месеци и создавајќи, како што е опишано од Бакли, култ на Боуви кој бил уникатен. Неговото влијание траеше подолго и стана покреативен од која било друга сила во рамките на поп-фанството. „The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars“(1972), комбинирајќи тежок рок елементи од The Man Who Sold The World со полесен експериментален рок и поп од Hunky Dory, бил издаден во јуни. „Starman“, објавен како априлски хит на прво место на албумот, го истакнал пробивот на Боуви во Англија. Албумот и песната се појавиле за брзо време на врвот, проследени од јулскаta Top of the Pops изведба на песната. Албумот, којшто останал две години на листата, бил наскоро придружен од шестмесечниот Hunky Dory. Во исто време песната „John, I’m Only Dancing”, и „All the Young Dudes”, песна, која ја напишал и спремил за Mott the Hoople, се приклучил кон англиските хитови. Ziggy Stardust-турнејата продолжила и во САД.
Боуви придонел за соло-пробивот на придружните вокали на Reed´s, Transformer, режирајќи го албумот заедно со Ронсон. Неговиот Aladdin Sane (1973) се појавил на врвот на англиската листа, негов прв број еден албум. Опишан од Боуви како „Зиги оди за Америка“, содржи песни кои ги напишал патувајќи низ САД за време на првиот дел од турнејата, која продолжила за Јапонија да го промовира новиот албум. Aladin Sane ги предизвикало англиските топ пет синглови „The Jean Genie“ и „Drive-in Saturday“.
Љубовта на Боуви кон глумата довела до тотално внесување во создавањето на карактерите за неговата музика: „Надвор од сцената, јас сум робот.На сцената развивам емоции. Можеби затоа претпочитам да се преоблекувам како Зиги за да бидам Дејвид.“ Со задоволство дојдоа одделни тешкотии, глумење иста улога во продолжен период, стана невозможно за него да го оддели Ziggy Stardust и подоцна, the Thin White Duke, од неговиот сопствен карактер во приватниот живот. Ziggy, вели Боуви,„ не сака да ме остави на мира со години. Тоа бил кога се почна да се влошува… Мојата цела личност бил во афект. Стана многу опасно. Имав доста сомнежи во врска со мојот разум“.
За повеќе прочитајте на Википедија на македонски јазик
