Од 22 до 26 септември во Торино се одржа најновото издание на Слоу Фуд, 14. по ред, на кои беше изложена храна и вино од сите страни на светот поточно дури 130 излагачи од разни држави. Торино е во една од најбогатите италијански област со одгледување и произвоидство на прехранбена индустрија и вино.
Карло Петрини е основач на Меѓународното движење за бавна храна. Тој првпат стана познат во 1980-тите за учество во кампања против отворањето на синџирот за брза храна “Мекдоналдс “во близина на Шпанските скали во Рим. Во 1983 година, тој помогна да се создаде и развие италијанското непрофитно здружение за храна и вино познато како Арцигола. А од 1989 година Слоу Фуд е светска мрежа на локални заедници со цел да се спротивстави на исчезнувањето на локалните традиции за храна и ширењето на културата за брза храна. Денес тоа е развиено во идеја за бавна храна, а неговата идеја, преведена во идејата Слоу фуд, зазема планетарен размер.
На самото отворање на годинешниот Слоу фуд збор зеде самиот основач Петрини, потоа, и Претседателот на областа Пиемонт, господинот Алберто чирио, во присуство на градоначалникот на Торино и други видни фактори, но но меѓу другите и предводникот на готвачите на Албанија Мризи и Занаве, исклучителниот подготвувач на храна зеде збор.
Правичната исхрана и правилно одгледување на храна, биодиверзитет ќе го спаси светот, само доколку луѓето ги сметат своите навики во врска со исхраната, во позитивна смисла беше пораката. Ако модерниот свет го одликуваше брза храна, иднината треба да ја краси бавна храна.
Затоа, на штандовите доминираше храна која ја означува некоја земја почнувајќи од градинарски култури кои се одгледуваат таму, до подготовка на специјалитети. Македонскиот штанд претстави овчо сирење, јагнешко месо, слатко од смокви, вина, пива и други специјалитети и неизоставно ајварот.
***
Волонтерите на саемот имаа задача да ги упатуваат гостите ако имаа некое прашање, а тие беа стотина и од разни генерации. Новинарите имаа разни обуки, од начини на готвење до начини на известување. Запознаени беа и со бавното известување, ко е се спротивставува на брзото известување и на дезинформациите, кои исто така се опасни како и брзата храна.
Потоа следуваше и запознавање со новиот претседател на ова светско движење Еди Мукииби од Уганда.и дурииИ средба со него во престижниот музеј на уметност Кастело ди Риволи .
Саемот се одржуваше на отворено во Парко Дора во Торино, како напуштен фабрички простор.. тоа беше претворен во пазар на италијански и меѓународни производители кои произведуваат според принципите на добра, чиста, фер храна и богата програма на настани и изложби, а регенерацијата беше главната тема на ова издание.
Регионот Пиемонт овој пат за подобар саем дури и склучи посебен договор со Слоу Фуд Промоција за намалување на трошоците за учество на занаетчиските претпријатија од Пиемонт, а регионалната субвенција се состоеше во намалување на цената на тезгите, во висина од 1.200 евра (без даночни давачки), за штандови од 9 метри квадратни.
Тера Мадре 2022 година доживеа невиден успех: 15 илјади посетители на денот на отворањето Салоне дел Густо, а со тоа и освоен предизвик, за што големиот Карло Петрини (некогашен новинар и колумнист) рече: „Вака на светот му ја пренесуваме сликата на Торино“
***
Над 3.000 претставници на мрежата на Слоу Фуд од 130 земји се собраа за да ги споделат своите искуства и да дојдат до решенија.
„Пораката на овој глобален собир е клучна: решенијата за повеќекратните кризи со кои се соочуваме. Ги видовме, слушнавме и разменивме искуствата во последните неколку дена со стотици фармери, готвачи, производители на храна, активисти и експерти кои се собраа во Торино“, коментираше Едвард Мукииби, новоизбраниот претседател.
Темата беше РегенерАкција /RegenerAction, игра со зборови што ја доловува потребата да се преземе акција за регенерирање на нашите системи за храна.
„Како глобално движење за храна го напуштаме Торино со обновена сила и решителност. Како претседател на Слоу Фуд, многу сум горд на ова“.
***
Саемот имаше за цел поттикнување на акција ширум светот, и инспирираа преку 350.000 посетители на настанот преку практични предлози да имаат влијание врз системот за храна преку нивните сопствени активности.
„Тера Мадре ја покажува моќта на здружувањето како глобална мрежа. Како домородна жена преку невидливите борби на домородните народи е клучно за да се постигне одржливост и правда на храната“, рече Дали Ноласко Круз, член на одборот на Слоу Фуд.
Нина Волф, член на одборот на Слоу Фуд и претседател на Слоу Фуд Германија, рече: „Додека Генералното собрание на ОН расправа за главните предизвици со кои се соочува светот, Слоу Фуд бара од институциите и носителите на одлуки да го слушаат нашиот глас: Решенијата за човештвото нема да доаѓаат од врвот надолу, туку од зајакнувањето на мрежите на локалните заедници и поддршката на нивното знаење, искуство и капацитет за иновации. Во Тера Мадре ги собравме практичарите и носителите на одлуки од ЕУ, ставајќи ја експертизата на фармерите и ветеринарите, како што е собрана во позицискиот документ на Слоу Фуд за благосостојбата на животните. Како резултат на тоа, нивното искуство ќе се земе предвид додека Европската комисија подготвува регулатива за благосостојбата на животните. Ова е само еден пример за влијанието што може да го има нашата работа за застапување“, заклучи таа.
***
„Потребни ни се радикални промени и акција,“, предупреди Јорит Киевик, директор на младинската мрежа на Слоу Фуд и член на одборот на Слоу Фуд. „Можеме да преземаме акција секој ден, но мораме и да ја менуваме нашата средина за храна. Затоа излегуваме на улица и формираме пошироки сојузи. Клучно е да се подигне свеста и да се поттикнат луѓето да преземат акција. Без разлика дали станува збор за учење како да се користат остатоците во вкусни рецепти или потпишување петиција за запирање на ГМО, овие поединечни дејства мора да одат далеку“.
***
Тера Мадре Салоне дел Густо е организиран од Градот Торино, Слоу Фуд и регионот Пиемонт, со покровителство на Министерството за земјоделство, храна и шумарство, Министерството за еколошка транзиција, Министерството за надворешни работи и меѓународна соработка и ANCI. Настанот е овозможен со поддршка на компании кои веруваат во вредностите и целите на настанот, вклучувајќи ги и главните партнери: Iren, Lavazza, Parmigiano Reggiano, Pastificio Di Martino, QBA – Quality Beer Academy од Radeberger Gruppe, Reale Mutua, UniCredit . Со поддршка на Consulta delle Fondazioni di Origine Bancaria del Piemonte e della Liguria, Fondazione Compagnia di Sanpaolo, Fondazione CRT. Тука е значајна и медиумската логистика од Алесија Паутасо и Паола Нано.
***
Од 2009 година, ИФАД соработува со Слоу Фуд, особено со поддршка на автохтоната мрежа Тера Мадре, со многу проекти за биодиверзитетот на земјоделската храна насочени токму кон создавање можности за локалните заедници.
Слоу фуд се осврна и на тројниот товар на ненахранетоста- економски, социјален и политички проблем. Тројниот товар на ненахранетост – прекумерна тежина од вишок, недоволна исхранетост и недостаток на микронутриенти – е исто така троен проблем, како економски, социјален и политички. Ова беше основниот концепт на конференцијата одржана во Тера Мадре Салоне дел Густо 2022 ,во просторот посветен на темата Храна и здравје, организиран заедно со Реале Мутуа.
До пред неколку години, тројниот товар на ненахранетост се сметаше за феномен локализиран во сиромашните земји, но сега дебелината, дијабетес тип 2 кај младите луѓе и скриената ненахранетост се исто така во пораст во големите градови и земјите со висок БДП. Од најновиот извештај на ФАО за состојбата на безбедноста на храната и исхраната во светот, знаеме дека помеѓу 2020 и 2021 година имавме 46 милиони повеќе гладни луѓе, додека 3,1 милијарди луѓе (38% од светската популација) не можеа да си дозволат здрава храна во 2020 година и 670 милиони луѓе сè уште ќе се борат со глад во 2030 година.
Антонела Кордоне, виш специјалист за исхрана во Меѓународниот фонд за развој на земјоделството (ИФАД), потсети на овие бројки, наведувајќи: „Јасно е дека нешто не е во ред со владините политики, бидејќи инвестициите не помагаат да се спречи гладот. На глобално ниво, поддршката за храна и земјоделство изнесуваше 630 милијарди долари помеѓу 2013 и 2018 година, но овие ресурси парадоксално имаа деструктивно влијание врз пазарите, негативно влијаејќи на малите локални производители и не успеаја да донесат подобрувања. Затоа, владите мора да ги обноват своите политики, имајќи предвид дека една третина од храната произведена во светот доаѓа токму од малите производители кои не добиваат поддршка и се маргинализирани од пазарите.“ Таа додаде: „Нееднаквоста се зголемува, жените во руралните области страдаат , и бидејќи недостатокот на хранливи материи се пренесува од мајка на дете, трпиме долгорочни ризици. Истиот проблем го гледаме и со домородните народи, кои го пренесуваат своето традиционално знаење, но не се поттикнати“.
Од 2009 година, ИФАД соработува со Слоу Фуд, особено со поддршка на автохтоната мрежа Тера Мадре, со многу проекти за биодиверзитетот на земјоделската храна насочени токму кон создавање можности за локалните заедници.
„Глобалниот систем на храна создава диета со слаб квалитет“, вели Корина Хокс, директорка на Центарот за политика за храна на Сити, Универзитетот во Лондон. „Мораме да разбереме дека она што им треба на ненахранетите деца и нивните мајки е животната средина за здрава храна. Наместо тоа, преработената храна е секогаш лесно достапна и присутна насекаде, додека другите економски аспекти го отежнуваат правилниот избор: сиромашните во некои земји живеат во Куќи каде што нема фрижидер, мора да готват на дрва, водата не е чиста. Значи, постои комбинација од социјални и економски средини што создава штетна ситуација: Само еден оброк се подготвува со многу јаглехидрати, и Монотонијата предизвикува развојни проблеми кај децата, како што е рахитисот. Таа заклучи: „Затоа мораме да сфатиме дека ни треба социјална заштита. Потребни ни се економски инвестиции и строги правила за да се спречи мултинационален маркетинг на храна“.
***
“Слоу Фуд, исто така, има многу проекти кои го промовираат биодиверзитетот на земјоделската храна, тема нагласена од Андреа Пецана, директор за клиничка исхрана за здравствената управа во Торино и консултант за храна и здравје за Слоу Фуд. „Биодиверзитетот има и хранлива вредност. Нашите активности имаат последици и за планктони и бактерии, кои влијаат на целиот синџир на исхрана. Ги губиме нутритивните: Стотици различни видови растенија произведуваат различни хранливи материи во зависност од екосистемите во кои растат. но ќе можеме да ги вратиме хранливите материи кои се корисни за нашето здравје“.
Медиумите за вести се мачат да се справат со континуираното забрзување на протокот на вести. Бавното новинарство е противотров на ова забрзување, таканаречените лажни вести и дезинформации. Фокусирањето на квалитетот наместо на квантитетот е добро решение и за новинарите (да копаат подлабоко во фактите на кои работат), за комуникаторите (да создаваат значајни содржини), така и за граѓаните кои ги консумираат вестите, во денешно време преплавени од хиперпродукција на информации. Преку искуството на Слоу њус, откријте колку бавно новинарството се шири насекаде. За тоа се погрижи Алберто Пулиафито, директор на Слоу њус. Нема алтернатива за агроекологијата, беше нагласено на саемот. Единствениот можен начин да се преврти системот на храна што ги осиромашува и загадува природните ресурси (почнувајќи од водата и почвата) и да се обезбеди суверенитет на храната на луѓето е агроекологијата.
***
Агроекологијата е збир на земјоделски практики, но и визија и движење што се фокусира на биолошката разновидност, зачувувањето на екосистемите и вештините и потребите на заедниците. Говорници: Марија Грација Мамучини, претседател на Федербио. Брин Рандал, агроеколошки и регенеративен земјоделец. Дарио Форнара, директор на Европскиот регенеративен органски центар основан во Парма преку соработка помеѓу Давинес Гроуп и Институтот Родејл во САД. Лејди Касемиро, фармер и член на Слоу Фуд во Куба и истражувач за агроекологија. Марзија Сика, раководител на Обиетиво Персоне, Фондацијата Компанија ди Сан Паоло. Модератор: Кристијана Пеано, Катедра за земјоделски, шумарски и прехранбени науки, Универзитетот во Торино. Бесплатен влез.
-Протеинската транзиција беше предмет на зголемени студии и дебати, со спротивставени ставови и мислења во различни контексти.
Од економскиот бум по Втората светска војна, потрошувачката на животински протеини во Европа и САД постојано се зголемува, олеснета со индустријализацијата на производството и порастот на интензивните сточарски фарми кои овозможуваат повисоки приноси и пониски цени. Во последните години слична експлозија во потрошувачката на животински протеини е забележана во остатокот од светот, со трикратно влијание: врз животната средина, врз благосостојбата на животните и врз нашето здравје. Навлегувањето во протеинската транзиција може да варира од емисии на стакленички гасови до прекумерна експлоатација на рибниот фонд, од одгледување инсекти до алтернативи базирани на растенија, препознавајќи ја основната улога што мешунките можат да ја играат како составен дел на здравата и еколошка исхрана. Ќе го разгледаме ова прашање во дебата со експерти, производители, земјоделци и активисти кои ги споделуваат своите искуства и патот напред за транзиција на протеини.
***
Современата уметност, исто така, мора да ја игра својата улога – таа го направи тоа со давање на извонредната способност што ја имаат уметниците да го читаат времето во кое живееме, да ја замислуваат иднината и да ги претворат мислите и визиите во експресивни форми со силно влијание. Регенерацијата што ја дискутираа Слоу фуд е значително зајакнат со делата на современите уметници кои ги поддржуваат заедниците на Тера Мадре. Со учество на: Каролина Христов-Бакарџиева, директор на Музејот на уметноста во Кастело ди Риволи. Во 2019 година ѝ беше доделена наградата Одри Ирмас за кураторска извонредност, најпознатата светска прослава на кураторските кариери. Отобонг Нканга, еден од најважните меѓународни современи уметници; нејзината работа се фокусира на итните прашања поврзани со еколошката и еколошката криза, експлоатацијата на ресурсите и одржливоста, додека ги истражува приказните за колонијализмот и нивните последици врз општественото ткиво и истражува нови форми на материјална уметност.
Многу теми се начаа и отворија на ова издание, но едно е сигурно Слоу Фуд прерасна во глобално движење во кое се вклучени милиони луѓе во над 160 земји кои работат за да се осигураат дека секој има пристап до добра, чиста и правична храна.
Текст и фотографии- Валентина ѓоргиевска Парго, copyright
